Use Case: Voelbare Kaarten

Bekijk hier de projectvideo over deze innovatie.

Achtergrond

Je kunnen oriënteren in een gebied is cruciaal om volledig mee te kunnen doen in de samenleving. Daarom werkt het Kadaster samen met stichting Accessibility, stichting Dedicon, Esri Nederland én eindgebruikers aan een geautomatiseerd proces voor voelbare (tactiele) topografische kaarten. Deze kaarten zijn een aanvulling op bestaande navigatieapps en vergroten de wereld van mensen met een visuele beperking. In het huidige proces worden voelbare kaarten op maat en op aanvraag gemaakt, waardoor het veel tijd en geld kost om ze te produceren. Een geautomatiseerd proces zorgt ervoor dat voelbare kaarten beter toegankelijk worden voor de ongeveer 300.000 mensen met een visuele beperking in Nederland.

Het Kadaster vindt inclusiviteit en toegankelijkheid belangrijk en streeft ernaar dat iedereen toegang heeft tot dezelfde (geo)informatie. In september 2023 is de samenwerking tussen de vier partijen officieel vastgelegd met de ondertekening van een verklaring waarin de intentie is uitgesproken om de komende twee jaar gezamenlijk aan dit project te blijven werken.

Doelstellingen

De belangrijkste doelen van onze samenwerking zijn: (1) het ontwikkelen van voelbare kaarten voor mensen met een visuele beperking, (2) het standaardiseren van de kaarten en de symbolen, (3) het opzetten van een bestelmodule waarbij gebruikers de kaarten zelfstandig kunnen aanvragen, laten printen en gebruiken en (4) het delen van onze kennis en vaardigheden, zowel nationaal als internationaal.

Aanpak

Elke organisatie brengt haar eigen expertise in op het gebied van topografie, GIS, tactiele kaarten, toegankelijkheid en ervaringsdeskundigheid. Daarnaast vinden wij het heel belangrijk dat we niet vóór, maar juist samen mét de blinde en slechtziende gebruikers ontwikkelen. Door hen een belangrijke stem te geven, sluit het eindproduct zo goed mogelijk aan bij hun wensen en behoeften. Daarnaast hebben wij internationale samenwerking gezocht om kennis uit te wisselen en te zorgen voor standaardisatie en werken we regelmatig samen met onderwijsinstellingen en studenten.

We maken gebruik van open data, waaronder de BRT (Basisregistratie Topografie) en OSM (Open Street Map). Daardoor zijn de voelbare kaarten schaalbaar voor elke locatie in Nederland én wereldwijd. We gebruiken GIS-software (Geografische Informatie Systemen) om bestaande topografische data om te zetten naar kaarten met speciale symbolen en braille. We generaliseren de data sterk omdat de symbolen anders niet goed te voelen en onderscheiden zijn.

De kaarten worden gemaakt op zogenaamd zwelpapier. Dit is een warmtegevoelig papier dat aan één zijde is bedekt met een chemische stof die bij verhitting reageert met zwarte inkt en daardoor opzwelt. De kaarten worden eerst afgedrukt met een gewone printer en vervolgens door een speciale oven gevoerd om ze voelbaar te maken. Op deze manier kunnen gebruikers met hun vingers de braille en de verschillende punt-, lijn-, en vlaksymbolen voelen en van elkaar onderscheiden.

Resultaten

De eerste kaarten die we hebben ontwikkeld zijn buurtkaarten die hoofdzakelijk zijn gebaseerd op TOP10NL data. We maken hiervoor gebruik van ArcGIS Pro. De voelbare kaarten worden aangeboden in een pakket dat bestaat uit 3 verschillende kaarten, een legenda en een kaartbeschrijving. De kaarten worden afgedrukt op A3 formaat en zijn standaard voorzien van een titel, schaalbalk en noordpijl die ook voelbaar zijn.

Omdat veel mensen met een visuele beperking niet volledig blind zijn (restvisie), kunnen we kleur aanbrengen zodat zij de kaarten makkelijker kunnen gebruiken.

Huidige ontwikkelingen

Om ons proces flexibeler te maken en om eenvoudiger op te kunnen schalen naar een wereldwijde toepassing, zijn we op dit moment in de overgangsfase naar een webapplicatie. Daarnaast willen we meer gebruik gaan maken van OSM data. We maken mooie stappen in de selectie en generalisatie van deze data, het standaardiseren van de symbolen en we hebben een opzet gemaakt voor de bestelwebsite.

Samenwerking

We hebben internationale samenwerking gezocht met onder andere Esri International, internationale zusterorganisaties, lokale overheden, en onderzoekers van verschillende universiteiten. We hebben onze kennis gedeeld op conferenties, in (wetenschappelijke) artikelen en hebben verschillende presentaties gegeven over ons project. Sinds begin 2024 is Vincent van Altena voorzitter van de Working Group on Inclusive Cartography. Deze internationale werkgroep is onderdeel van de ICA (International Cartographic Association) en houdt zich onder andere bezig met het ontwikkelen van kaarten voor mensen met een visuele beperking.

Erkenning

Tijdens de Esri User Conference in San Diego heeft het Kadaster in juli 2023 de “Making a Difference Award” ontvangen voor het voelbare kaarten project. Deze award wordt jaarlijks uitgereikt aan projecten die bijdragen aan een betere wereld door gebruik te maken van GIS-software. In september heeft het project de top 10 behaald van de Beste Overheidsinnovaties van 2023. Deze award wordt elke twee jaar uitgereikt om kennisdeling en inspiratie voor overheidsorganisaties en medewerkers te bevorderen. In 2024 heeft het voelbare kaarten project de Computable Award 2024 in de categorie Duurzaamheid & MVO gewonnen.

Doelen voor aankomende periode 

De komende tijd werken we verder aan het ontwikkelen van kaarten die mensen met een visuele beperking zelfstandig kunnen gebruiken (van het bestelproces tot aan het gebruiken van de fysieke voelbare kaart). We werken toe naar een (internationale) standaard voor tactiele topografie en streven ernaar om een product te ontwikkelen dat zowel bruikbaar, betrouwbaar, reproduceerbaar én toegankelijk is.

Vragen over dit project?

Voor meer informatie kun je terecht bij Vincent van Altena (DGV/Onderzoek) en Marieke Kuijer (ODR/GEC).